Σείκιλος προς Ευτέρπη: Το αρχαιότερο σωζόμενο τραγούδι του κόσμου;

 Οι μελαγχολικοί διδακτικοί στίχοι του μας αγγίζουν και σήμερα, καθώς αφορούν τη θνητότητα της ανθρώπινης φύσης και την ανάγκη να χαρούμε τη ζωή.

Πρόκειται πιθανότατα για το αρχαιότερο σωζόμενο τραγούδι του κόσμου, και οι μελαγχολικοί διδακτικοί στίχοι του μας αγγίζουν και σήμερα, καθώς αφορούν τη θνητότητα της ανθρώπινης φύσης, επισημαίνοντας την ανάγκη να χαρούμε τη ζωή. Ο Σείκιλος έζησε στις Τράλλεις της Μικράς Ασίας (σημερινό Αϊδίνιο) κατά το 200 μ.Χ.

Ο λόγος για του τραγούδι που έγραψε ο Σείκιλος μετά το 200 μ.Χ. σε επιτύμβια κυλινδρική στήλη που έχει ύψος 40 εκατοστά και περιέχει στην κοινή ελληνική της ελληνιστικής εποχής ένα επίγραμμα δώδεκα λέξεων και ένα μέλος (τραγούδι) 17 λέξεων μαζί με τη μουσική του. Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε:

ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ (Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος ως διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης).

 

Εθνικό Μουσείο της Δανίας

Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας, η οποία είναι του λεγόμενου φρυγικού τύπου:

ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ,
ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ.
ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ,
ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ.

Απόδοση στη νέα Ελληνική:

Όσο ζεις λάμπε,
καθόλου μη λυπάσαι.
Για λίγο διαρκεί η ζωή,
ο χρόνος απαιτεί την πληρωμή του.

Εθνικό Μουσείο της Δανίας

Στο κάτω μέρος της στήλης αναγράφεται η αφιέρωση ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΥΤΕΡΠΗΙ (Ο Σείκιλος στην Ευτέρπη), αλλά δεν γίνεται κατανοητό εάν πρόκειται για τη σύζυγο, την ερωμένη, τη φίλη, την αδελφή ή την κόρη του, ή απλώς τη Μούσα της μουσικής. Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια.

Η επιτύμβια στήλη ανακαλύφθηκε το 1883 στο Αϊδίνιο. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922 η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού σπιτιού. Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε κόψει τη βάση της στήλης για να την χρησιμοποιήσει ως βάζο για λουλούδια. Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη. Πιστά αντίγραφά του υπάρχουν σε διάφορα μουσεία.

https://www.youtube.com/watch?v=vj6jmKiPoWM